Başak Nur GÖKÇAM
Almanya’da her yıl 100 bin tondan fazla bebek bezi çöpe atılıyor. Bu durum, bebek bezi astarları gibi çok miktarda değerli kaynağın çöpe atılmasına neden oluyor.
Süper emiciler olarak adlandırılan ve özel polimerlerden oluşan astarların geri dönüşümü üzerine çalışan Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü’nün (KIT) araştırmacıları, yaptıkları çalışma neticesinde polimerleri bir arada tutan kimyasal zincirleri parçalamak için UV radyasyonu kullanımının başarılı olduğunu duyurdu. Dönüşüm için hiçbir kimyasala ihtiyaç olmadığını belirten araştırmacılar, oda sıcaklığında geri dönüşümün, geleneksel geri dönüşüme göre 200 kat daha hızlı olduğunu belirtti.
Bebek bezlerinin yanı sıra bandaj ve pansuman malzemeleri gibi diğer hijyen ve tıbbi ürünlerde de bulunan süper emicilerin geri dönüştürülmesi için güçlü asitlere ihtiyaç duyuluyordu. Geleneksel yolla suda çözünmeyen polimerlerin, yüksek sıcaklıkta erimeyerek, yalnızca bozunması, maliyetli ve karmaşık bir süreç olduğu için her yıl iki milyon tona yakın polimer çöpe atılıyor veya yakılıyordu. UV ışınları ile bu dönüşümün maliyetli ve 200 kat hızlı gerçekleşmesi ise bilim dünyasında büyük bir kapı araladı.
16 saat yerine 5 dakikada sıvı oluyor
Biyolojik ve Kimyasal Sistemler Enstitüsü, Biyolojik Arayüzler Enstitüsü ve KIT Kimyasal Teknoloji ve Polimer Kimyası Enstitüsü’nden araştırmacılar, çapraz bağlı sodyum poliakrilat polimerlerinin su alımından sonra UV ışığı altında bozunduğunu buldu.
Konuya ilişkin açıklamada bulunan Biyolojik ve Kimyasal Sistemler Enstitüsü Profesörü Pavel Levkin, “Polimerleri birbirine bağlayan zincirler ışık tarafından kırılıyor. Daha sonra o kadar gevşek oluyorlar ki suda yüzüyorlar ve sıvı liflere dönüşüyorlar” diye konuştu. . Çalışma için geleneksel bebek bezlerinden astarları kesen araştırmacılar, bunları suyla ıslatarak 1000 W’lık bir lambaya maruz bıraktılar. Beş dakika sonra katı madde, toplayıcıya düşen bir sıvıya dönüştü. Levkin, “UV ışığıyla yapılan bu yöntem, asitlere göre yaklaşık 200 kat daha hızlıdır” dedi.
“Başka birçok ürüne dönüştürülebilir”
Ekip daha sonra sıvıyı yeni yapıştırıcılara ve boyalara dönüştürmek için bilinen işlemleri kullandı. Maddenin çözünür ve işlenebilir olduğunun gözlemlenmesinin büyük önem taşıdığını belirten Levkin, “Büyük olasılıkla başka birçok ürüne dönüştürülebilir. Geri dönüşüm yöntemi, güneş enerjisi kullanılarak hiçbir maliyet olmaksızın ekolojik olarak optimize edilebilir. Süper emicilerin geri dönüşümü için umut verici bir strateji bulduk. Bu, çevre kirliliğini önemli ölçüde azaltacak ve polimerlerin daha sürdürülebilir kullanımına katkıda bulunacaktır” ifadelerinde bulundu.
